Gösterge (Indicator) genellikle hareketli ortalama değerlerini kullanarak oluşturulan teknik araçlardır.
Göstergeleri, bir yatırımcıya hangi hisse senedini ne zaman alacağını doğrudan gösteren bir araç olarak algılamak oldukça yanıltıcı olacaktır. Göstergeleri aşağıda belirtilen kurallar çerçevesinde kullanmak daha sağlıklı sonuçlar verecektir:
Genel olarak, göstergeler 4 temel grup altında sınıflandırılabilir:
Göstergeler verdiği sinyal zamanına göre de 2 kategoriye ayrılır:
1. Öncü göstergeler: Trend başlamak üzere olduğunda, işleme giriş sinyali verir. Hesaplamalarda daha kısa grafik periyodu kullanarak fiyat hareketinden önce fiyatı tahmin etmeye çalışırlar. Bu kategoride yer alan en yaygın göstergeler RSI ve Stochastic göstergeleridir.
2. Geciken göstergeler: Fiyat hareketini takip eder. Bir trend veya dönüş hareketi başladıktan sonra sinyal verir. Bir trendin oluştuğuna karar vermek için kullanılır. En yaygın olanı hareketli ortalamalardır.
Belirli bir zaman içinde fiyatların ne kadar hızlı değiştiğini ölçmeye yarar.
Momentum göstergeleri ise yatay piyasalarda iyi çalışırken trendin var olması durumunda uzun süre aşırı alım veya satım bölgesinde kalacağından, doğru sonuçlar vermez.
Fiyatları zaman ile karşılaştırarak, fiyat hareketlerinin hızını belirlemeye çalışır. Son kapanış fiyatını önceki kapanış fiyatları ile karşılaştırarak hesaplanır. Hesaplanan bu değer fiyat grafiğinin altında çizgi olarak yer alır ve momentum değiştikçe salınım yapar. Fiyat ve momentum göstergesi arasında uyumsuzluk oluşursa, göstergenin verdiği sinyalin doğrultusunda fiyat hareketinin gerçekleşeceği kabul edilir.
Relative Strength Index (RSI), Stochastic oscillator, Commodity Channel Index (CCI), Williams %R (Wm%R) ve Stochastic RSI bu gruba giren göstergelerden bazılarıdır.
Bu grupta yer alan göstergeler öncü göstergelerdir.
Bazı fiyat oluşumlarını kullanarak oluşturduğu temel bir ortalama hat değeri ile bir trendin yönünü ve gücünü ölçer. Fiyat ortalama değerin üzerine çıktığında al, altına düştüğünde sat sinyali verir.
Hareketli ortalamalar (SMA, EMA, WVMA, ALMA, KAMA), Parabolic SAR ve MACD bu gruba giren göstergelerden bazılarıdır.
Trend göstergeleri, piyasa bir trend içinde hareket ederken tutarlı sinyal üretmelerine rağmen, yatay seyirlerde gereksiz çok sayıda alım satım sinyali üretirler.
Parabolic SAR öncü, MA ve MACD geciken göstergelerdir.
Fiyat hareketinin oranını ölçer. Bu işlemi yaparken fiyatın yönünü dikkate aşmaz. Bu işlem geçmişteki en yüksek ve en düşük fiyatlar göz önüne alınarak yapılır. Belirli bir piyasadaki alım ve satım aralığı hakkında faydalı veriler sağlar. Bu veriler piyasanın yönünü değiştireceği noktaları belirlemeye yardımcı olur.
Average Ture Index(ATR) ve Bollinger Bands bu gruba giren göstergelerden bazılarıdır.
ATR ve Bollinger Bands göstergelerinin ikisi de geciken göstergelerdir.
Bir trendin gücünü ölçer veya net hacmin ortalama veya yumuşatma oluşumlarına bağlı olarak trendin yönünü onaylar. En güçlü trendler hacim arttığında oluşur. Trading hacmindeki artış büyük fiyat hareketlerini tetikler.
Money Flow Index (MFI), On Balance Volume (OBV) ve Chaikin Money Flow (CMF) bu gruba giren göstergelerden bazılarıdır.
On Balance Volume (OBV) ve Chaikin Money Flow (CMF) göstergeleri öncü göstergelerdir.
Piyasalarda yaygın olarak kullanılan göstergeler aşağıdaki tabloda gsöterilmektedir:
Gösterge adı | Sınıfı | Sinyal zamanı | Açıklama |
---|---|---|---|
Basit hareketli ortalama (SMA) | Trend | Geciken | Basit Hareketli Ortalama (SMA), belirli bir süre boyunca bir finansal varlığın ortalama fiyatını gösteren fiyat tabanlı, gecikmeli bir göstergedir. |
Üstel hareketli ortalama (EMA) | Trend | Geciken | Fiyat grafiğinde son periyodlarda yer alan değerlerin ağırlıklarının hesaplamalarda yüksek olduğu, bir hareketli ortalama türüdür. |
Hacim ağırlıklı hareketli ortalama (VWMA) | Trend | Geciken | VWMA (Volume Weighted Moving Average - Hacim Ağırlıklı Hareketli Ortalama) göstergesi, hacmi analiz etmek için kullanılan bir göstergedir. |
Ortalama uzunluk hareketli ortalama (ALMA) | Trend | Geciken | Ortalamanın daha yakın günlere ayrıcalık verecek şekilde hesaplanmış bir sapma ile kaydırılan Gauss dağılımını kullanmak için tasarlanmış özel bir hareketli ortalama göstergesidir. |
Kaufman hareketli ortalama (KAMA) | Trend | Geciken | Özellikle gürültüyü ve hatalı sinyalleri azaltmak için tasarlanmış bir hareketli ortalama göstergesidir. |
Relative Strength Index (RSI) | Momentum | Öncü | Fiyat hareketlerinin hızını ve değişimini ölçmek için kullanılan, çok yönlü bir momentum tabanlı osilatördür. |
Stokastik | Momentum | Öncü | Aşırı alım/satım seviyelerini tespit etmek ve al ve sat sinyalleri üretmek için kullanılabilen bir momentum osilatörüdür. |
Stokastik RSI | Momentum | Öncü | RSI göstergesine stokastik bir hesaplama eklenmesiyle elde edilen ve aşırı alım ve aşırı satım koşullarını tanımlamak için kullanılan bir göstergedir. |
MACD | Trend Momentum |
Geciken | Trend takip eden bir momentum göstergesidir. |
Parabolic SAR | Trend | Öncü | Fiyat yönünü ve yön değişme zamanını belirlemek için kullanılan bir göstergedir. |
Average Ture Index (ATR) | Oynaklık | Geciken | Oynaklığı (Bir hissenin aşağı ve yukarı hareket edebileceği fiyat aralığı) ölçmek için kullanılan bir göstergedir. |
Bollinger bantları | Oynaklık | Geciken | Fiyat hareketlerinin aralığını (oynaklık) tespit etmeye yarayan bir göstergedir. |
Money Flow Index (MFI) | Hacim | Öncü | Bir finansal varlığa belirli bir zaman süresince giren ve çıkan para miktarını ölçen bir momentum göstergesidir. |
On Balance Volume (OBV) | Hacim | Öncü | Alım satım basıncını ölçmek için kullanılan bir momentum göstergesidir. |
DMI (ADX, +DI, -DI) | Oynaklık | Geciken | Bir trendin yönünü ve gücünü ölçen bir göstergedir. |
SuperTrend | Trend | Geciken | Trendin yönünü ölçen bir göstergedir. |
Ichimoku | Trend Momentum |
Geciken | Bir trend ve momentum göstergesidir. |
WaveTrend | Trend | Geciken | Aşırı alım ve satım seviyelerini gösterir. Hareketli ortalamaları kullanarak trend hakkında ve hareketli ortalamaların değerleri arasındaki farkı alarak momentum hakkında sinyal verir. |