Temel grafik (fiyat) formasyonları, hisse senedi veya emtia fiyat çizelgelerinde görünen, farklı kategorilerde sınıflandırılabilen ve tahmin değeri olan grafik veya oluşumlardır.
Fiyat hareketlerine ilişkin bazı şekiller tanımlanmış ve bu şekiller oluştuğunda gelecek tahmini yapmanın mümkün olabileceği belirtilmiştir. İşte bu tanımlanan şekil gruplarına fiyat formasyonları denir.
Teknik analizde, zaman içerisinde grafiklerin tekrarlayan hareketleri ve gerekli şartlar oluştuğunda geçmişteki davranışlarına benzer özellikte davranışlarda bulunması anlamına gelir.
Fiyat hareketleri, gelişen ve değişen şartlar içerisinde, sürekli dalgalı bir seyir halindedir. Bir finansal ürünün grafik geçmişinde, belirli bir şekil genel olarak belirli bir tepkiye neden oluyorsa, gelecek dönemde de aynı şartlar gerçekleştiğinde aynı tepkiyi vermesi beklenebilir. Fiyat hareketleri için de, tarih tekerrürden ibarettir. Bu beklentilerden yola çıkılarak, fiyat hareketlerine ilişkin bazı şekiller tanımlanmış ve bu şekiller kullanılarak geleceğr dair fiyat tahmini yapılmaktadır.
Grafik formasyonu, geçmişte yaptığı hareketlere bağlı olarak fiyatların bir sonraki adımda neler yapabileceğini tahmin etmeye yardımcı olan bir fiyat grafiği içindeki şekildir.
Grafik formasyonları çok çeşitli piyasalardaki farklı trendleri belirlemek için kullanıldığından, mükemmel olarak tanımlanabilecek bir grafik formasyonu yoktur. Genellikle, mum formasyonları ile yapılan trading işlemlerinde grafik formasyonları kullanılarak, piyasanın önceki açılış ve kapanışlarını görmeyi biraz daha kolaylaştırır.
Değişken piyasalarda, boğa piyasında ve ayı piyasasında farklı grafik formasyonları daha verimli bir şekilde kullanılmaktadır. Bu anlamda, işlem yaptığımız piyasaya ve piyasadaki fiyat hareketlerini durumuna göre en faydalı grafik formasyonunu kullanmak önemlidir.
Grafik formasyonlarının işlem hacmi ile birlikte değerlendirilmesi çok önemlidir.
Grafik formasyonları genel olarak üç kategoriye ayrılır:
1. Trend dönüş formasyonları
Yükselen ya da düşen bir trendin sonlanmakta olduğunu, fiyatların destek ya da direnç seviyesini aşması halinde hareketin mevcut trendin tam tersi yönde olacağını gösterir. Trend sonunda görülen bu formasyonlar, oluşum sürecindeyken trend yönünün değişeceğine yönelik sinyaller verir.
2. Trend devam formasyonları
Yükselen ya da düşen trend sırasında fiyatlar zaman zaman yön arayışına girer ve piyasanın kararsız hareket ettiği bu dönemde alıcı ve satıcılar fiyatlarda sıkışıklığa neden olabilir. Fiyat sıkışıklığının trend yönünde geçilmesi halinde trendin bir önceki yönde devam edeceğini gösteren formasyonlardır.
3. İki yönlü formasyonlar
Fiyatların her iki yönde de hareket edebileceğini ve piyasanın oldukça değişken olduğunu gösteren formasyonlardır.
| Sınıfı | Formasyon adı | Açıklama |
|---|---|---|
| Trend dönüş | Omuz Baş Omuz | Yükselen bir trendin sonlanmakta olduğunu gösterir. |
| Ters Omuz Baş Omuz | Düşen bir trendin sonlanmakta olduğunu gösterir. | |
| İkili Tepe | Yükseliş trendi sonrasında, düşüş yönünde bir pozisyona girmek için kullanılabilecek güvenilir bir trend dönüş formasyonudur. | |
| İkili Dip | Düşüş trendi sonrasında, yükseliş yönünde bir pozisyona girmek için kullanılabilecek güvenilir bir trend dönüş formasyonudur. | |
| Trend devam | Çanak | Yükselen bir trendin devam edeceğini gösteren bir trend devam formasyonudur. |
| Ters çanak | Düşen bir trendin devam edeceğini gösteren bir trend devam formasyonudur. Ters çanak formasyonu çanak formasyonunun tam tersi bir formasyondur. | |
| Fincan kulp | Çanak formasyonunun onaylayan bir formasyondur. | |
| Yükselen üçgen | Yükselen bir trendin devam edeceğini gösteren bir trend devam formasyonudur. | |
| Alçalan üçgen | Düşen bir trendin devam edeceğini gösteren bir trend devam formasyonudur. | |
| Simetrik üçgen | Düşen veya yükselen bir trendin devam edeceğini gösteren trend devam formasyonudur. | |
| Alçalan kama | Bir trend geri dönüşünü veya devamını gösteren bir yükseliş grafik formasyonudur. | |
| Yükselen kama | Bir trend geri dönüşünü veya devamını gösteren bir düşüş grafik formasyonudur. | |
| Alçalan bayrak | Yükselen bir trendin devam edeceğini gösteren bir trend devam formasyonudur. | |
| Yükselen bayrak | Düşen bir trendin devam edeceğini gösteren bir trend devam formasyonudur. | |
| Flama | Yükselen bir trendin devam edeceğini gösteren trend devam formasyonudur. | |
| Ters flama | Düşen bir trendin devam edeceğini gösteren trend devam formasyonudur. |
Fiyat formasyonlarının tamamını gösteren tablo aşağıdadır:
