Stokastik gösterge bir momentum osilatörüdür. George Lane tarafında 1950 yılının sonlarında geliştirldi.
Temel olarak 3 amaçla kullanılır:
Stokastik gösterge, yükseliş trendi sırasında fiyatların önceki kapanış fiyatına eşit veya üzerinde kalacağı ve düşüş trendi sırasında, fiyatların önceki kapanış fiyatına eşit veya altında kalacağı prensibine göre çalışır.
Stokastik göstergenin etkili ve sağlıklı sonuçlar vermesi için, diğer göstergeler ve teknik analiz araçlarıyla birlikte kullanılması gerekir.
En yaygın kullanım periyodu 14'tür.
Stokastik göstergesi, fiyatın momentumunu ölçer. Momentumun yavaşlaması sonrasında fiyatın da yön değiştirebileceğini takip eder.
Aşağıdaki günlük grafikte, bir hisseye ait fiyat değerleri ile Stokastik gösterge grafiği yer almaktadır:
Stokastik göstergesi, 0 ile 100 arasında hareket eden iki çizgiden oluşan, aralığa bağlı olarak çalışan bir göstergedir. İlk çizgi mavi renkle gösterilen %K çizgisidir. İkinci çizgi turuncu renkle gösterilen %D çizgisidir.
Stokastik, piyasa trendlerinin güçlü olduğu dönemlerde geçerli değildir, yanıltabilir. Yatay piyasalarda kullanmak daha verimlidir.
Stokastik göstergesini 3 farklı yöntemle kullanabiliriz. Bu yöntemler, mavi ve turuncu çizgi değerlerini, aşırı alım ve satım çizgilerini ve orta değer (50) çizgisini kullanmayı içerir.
Mavi çizginin turuncu çizgiyi yukarı doğru kesmesi alım, aşağı doğru kesmesi satış sinyalidir.
Aşağıdaki günlük grafikte, bir hisseye ait fiyat değerleri ile Stokastik gösterge grafiğinin üzerindeki kesişme noktalarında verilen al sinyali yeşil, sat sinyali ise kırmızı renkli daire ile gösterilmektedir:
Yatay piyasada fayda sağlamaz.
Aşırı alım bölgelerinde oluşan sat sinyali ve aşırı satım bölgelerinde oluşan al sinyalleri daha güvenilirdir.
Stokastik çizgileri alt sınırın altına geçtikten sonra tekrar alt sınırı yukarı kestiğinde alım için, üst sınırın üstüne geçtikten sonra tekrar üst sınırı aşağı kestiğinde satış için uygun zaman olarak değerlendirilir.
Aşırı alım ve satım göstergesi olarak kullanılır, ancak diğer göstergelerden ve teknik analiz yöntemlerinden onay almadan işlem girişi yapılmamalıdır.
80 seviyesindeki aşırı alım tek başına herhangi bir değer ifade etmeyebilir, ancak aynı bölge güçlü bir direnç seviyesi ise satış yapılabilir. Aynı şekilde, 20 seviyesindeki aşırı satış tek başına herhangi bir değer ifade etmeyebilir, ancak aynı bölge güçlü bir destek seviyesi ise alım yapılabilir.
20'li seviyelerde hisse ucuz iken alındığında, daha uzun sürede, daha çok kar edilir. 40, 50, 60'lı seviyelerde hacimli artışlarda hisse pahalı alındığında, daha kısa sürede, daha az kar edilir.
Aşağıdaki grafikte, Stokastik çizgileri aşırı alım çizgisinin üzerine çıktıktan sonra tekrar aynı çizgiyi aşağı doğru keserek altına geçtiği noktalardan sonra hisse fiyatının düşüş trendine girdiği, Stokastik grafiğinde daire fiyat grafiğinde ise dikdörtgen şeklinde kırmızı renkle işaretlenmiştir. Stokastik çizgileri aşırı satış çizgisinin altına geçtikten sonra tekrar aynı çizgiyi yukarı doğru keserek üzerine geçtiği noktadan sonra hisse fiyatının yükseliş trendine girdiği, Stokastik grafiğinde daire fiyat grafiğinde ise dikdörtgen şeklinde yeşil renkle işaretlenmiştir.
Bu yöntem piyasa trendlerinin güçlü olduğu dönemlerde hatalı sonuçlar verebilir. Herhangi bir geriye dönüş sinyali almadan işleme girmek çok büyük kayıplarla sonuçlanabilir. Bunun önüne geçmek ve hatalı sinyalleri ayıklamak için genellikle ana trendin sonlandığını teyit eden bir fiyat hareketi ya da destekleyici bir teknik gösterge kullanılır. Örneğin, Stokastik çizgileri 20 seviyesinin altına geçtiğinde direkt alım yapmak yerine bu seviyelerde gerçekleşen ilk yükseliş barından sonra veya Stokastik çizgilerinin yeniden 20 seviyesinin üzerine çıkmasını bekleyerek alım yapmak hatalı işleme girmemizi engelleyebilir.
Fiyatların aşırı alım veya satım bölgelerini gösteren çizgileri geçmesi, fiyatların hemen ters yöne döneceğini göstermez. Güçlü yukarı veya aşağı trendlerde fiyatlar aynı bölgelerde uzun süre (günler, haftalar ve aylar) kalabilir.
Bir hisse fiyatının, aşırı alım çizgisinin üzerine çıkacağı veya aşırı satış çizgilerinin aşağısına geçeceği kesin bir durum değildir. Aşağıdaki günlük grafikte, yaklaşık 2 ay boyunca, yükseliş trendi nedeniyle, aşırı alım çizgisi olan 80 değerinin altına düşmemiş ve yine yaklaşık 2 ay boyunca hisse fiyatındaki yatay seyir nedeniyle 20-80 değer aralığında sürekli değişen, bir hissenin fiyat hareketleri görülmektedir:
Aşağıdaki günlük grafikte, yaklaşık 1 ay boyunca, düşüş trendi nedeniyle, aşırı satış çizgisi olan 20 değerinin üstüne çıkmamış bir hissenin fiyat hareketleri görülmektedir:
RSI göstergesi grafiğinde, aşırı alım çizgisi (80) üzerinde ve aşırı satış (20) çizgisi altında kalış süreleri ile bu çizgileri geçiş sıklığı hisseye göre farklılık göstermektedir.
Stokastik çizgileri orta seviye çizgisi değerini (50) yukarı doğru geçince al sinyali, aşağı doğru geçince sat sinyali verir.
Piyasa yukarı ya da aşağı doğru bir trend içindeyse (piyasa yatay değilse), bu yöntem çalışır, aksi takdirde fayda sağlamaz.
Aşağıdaki grafikte, Stokastik çizgileri 50 değerini aşağı doğru keserek altına geçtiği noktalardan sonra hisse fiyatının düşüş trendinin devam ettiği, Stokastik grafiğinde daire fiyat grafiğinde ise dikdörtgen şeklinde kırmızı renkle işaretlenmiştir. Stokastik çizgileri 50 değerini yukarı doğru keserek üzerine geçtiği noktadan sonra hisse fiyatının yükseliş trendinin devam ettiği, Stokastik grafiğinde daire fiyat grafiğinde ise dikdörtgen şeklinde yeşil renkle işaretlenmiştir.
Satış işlemini Stokastik çizgileri, aşırı alım çizgisini aşağı doğru kestiğinde yapmak, 50 değerini aşağı doğru kestiğinde yapmaya göre daha az zarar etmemizi sağlar. Aynı şekilde, alış işlemini Stokastik çizgileri, aşırı satış çizgisini yukarı doğru kestiğinde yapmak, 50 değerini yukarı doğru kestiğinde yapmaya göre daha fazla kar etmemizi sağlar. Farklı bir ifade ile, Stokastik çizgileri aşırı alım çizgisini aşağı doğru kestiğinde ve aşırı satım çizgisini yukarı doğru kestiğinde işleme girmek daha avantajlıdır.
Stokastik göstergesi arayüzü üzerinden, göstergenin zaman aralığını, K uzunluğunu, K ve D yumuşatma değerlerini değiştirebiliriz.
Stokastik göstergesi, ADX ve DMI göstergeleri ile birlikte kullanıldığında daha sağlıklı sonuçlar verir.