Tuple, birden fazla değerin yer aldığı bir yapıdır. Tuple içindeki verilerin aynı veri türünden olması gerekli değildir. Elemanlarda değişiklik yapılamaz.
Tuple oluşturmak için parantezler (( )) veya tuple() fonksiyonu kullanılır.
tuple-adı = ("deger01", "deger02", "deger03") # ( ) ile tuple oluşturma
tuple-adı = tuple(("deger01", "deger02", "deger03")) # tuple() fonksiyonu ile tuple oluşturma
Tuple aşağıda gösterilen kurallara uygun olarak oluşturulur:
Şimdi, tuple oluşturulmasını bir örnek üzerinde incelemeye çalışalım:
# ( ) ile tuple oluşturma
tuple1 = ("aaa", "bbb", "ccc", "ddd")
tuple2 = (21, 35, 54, 82)
# tuple() fonksiyonu ile tuple oluşturma
tuple3 = tuple((7, 15, 24, 43))
# Tuple yazdırma
print(tuple1)
print(tuple2)
print(tuple3)
Yukarıdaki programı derleyip çalıştırdığımızda, aşağıdaki ifadeleri ekrana yazar:
('aaa', 'bbb', 'ccc', 'ddd')
(21, 35, 54, 82)
(7, 15, 24, 43)
Tuple elemanlarına birer birer erişmek için, [ ] işaretleri ile birlikte 0'dan başlayan endeks yöntemini kullanabiliriz. Bir sıra dahilindeki birden fazla liste elemanına erişim sağlamak için, [ ] işaretleri ile : işaretini kullanabiliriz.
Şimdi, liste elemanlarına erişim sağlama işlemini bir örnek üzerinde incelemeye çalışalım:
tuple = ("aaa", "bbb", "ccc", "ddd", "eee")
print(tuple[0]) # Tuple'ın ilk elemanını yazdırma
print(tuple[1]) # Tuple'ın ikinci elemanını yazdırma
print(tuple[-1]) # Tuple'ın son elemanını yazdırma
print(tuple[-2]) # Tuple'ın sondan ikinci elemanını yazdırma
print(tuple[:3]) # Tuple'ın 1.elemanından 4.elemanına kadar yazdırma
print(tuple[2:]) # Tuple'ın 3.elemanından itibaren yazdırma
print(tuple[1:4]) # Tuple'ın 2.elemanından 5.elemanına kadar yazdırma
Yukarıdaki programı derleyip çalıştırdığımızda, aşağıdaki ifadeleri ekrana yazar:
aaa
bbb
eee
ddd
('aaa', 'bbb', 'ccc')
('ccc', 'ddd', 'eee')
('bbb', 'ccc', 'ddd')
Bir tuple içindeki elemanlara sıra ile erişim sağlamak için döngüleri kullanabiliriz.
Şimdi, tuple elemanlarına sıra ile erişim sağlamak için döngü kullanılmasını bir örnek üzerinde incelemeye çalışalım:
tuple = ("aaa", "bbb", "ccc", "ddd", "eee")
print(tuple) # Tuple'ı tek komutla yazdırma
# Tuple elemanlarını for döngüsüyle tek tek yazdırma
for deg in tuple:
print(deg, end=' ')
print() # Satır aralığı verme
# Tuple elemanlarını for döngüsü ve endeksleme yöntemiyle yazdırma
len = len(tuple)
for deg in range(len):
print(tuple[deg], end=' ')
print() # Satır aralığı verme
# Tuple elemanlarını while döngüsü ve endeksleme yöntemiyle yazdırma
deg = 0
while deg < len:
print(tuple[deg], end=' ')
deg += 1
Yukarıdaki programı derleyip çalıştırdığımızda, aşağıdaki ifadeleri ekrana yazar:
('aaa', 'bbb', 'ccc', 'ddd', 'eee')
aaa bbb ccc ddd eee
aaa bbb ccc ddd eee
aaa bbb ccc ddd eee
İki tuple'ı birleştirmek için, + işlemcisini kullanabiliriz.
Şimdi, iki listeyi birleştirme işlemini bir örnek üzerinde incelemeye çalışalım:
tuple1 = (1, 2, 3, 4, 5)
tuple2 = (6, 7, 8, 9, 10)
# + işlemcisi ile tuple'ları birleştirme
tuple3 = tuple1 + tuple2
print(tuple3)
Yukarıdaki programı derleyip çalıştırdığımızda, aşağıdaki ifadeleri ekrana yazar:
(1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10)
Bir tuple eleman değerinin endeksini almak için index() fonksiyonunu ve kaç adet olduğunu belirlemek için count() fonksiyonunu kullanabiliriz. Bu fonksiyonların genel yapısı aşağıda gösterilmektedir:
liste-adı.index(eleman-değeri)
liste-adı.count(eleman-değeri)
Şimdi, bir tuple içindeki eleman değerinin endeksini almak ve kaç adet olduğunu belirlemek için yapılan işlemleri bir örnek üzerinde incelemeye çalışalım:
tuple = (1, "aaa", 2, "bbb", 3, "ccc", 4, "ddd", 3)
# Elemanların endeksini alma
print(tuple.index("bbb"))
print(tuple.index(4))
# Tuple içinde kaç adet 3 değeri olduğunu belirleme
print(tuple.count(3))
Yukarıdaki programı derleyip çalıştırdığımızda, aşağıdaki ifadeleri ekrana yazar:
3 6 2
Bir tuple içindeki eleman değerlerini değişkenlere atamak için aşağıda genel yapıyı kullanabiliriz:
(degişken-adı1, degişken-adı2, ...) = tuple-adı
Değişken sayısı ile tuple eleman sayısı aynı olmalıdır. Eğer değişken sayısı tuple eleman sayısından az tanımlanırsa, değişkenlerden bir tanesinin önüne mutlaka * işareti konulmalıdır. Bu durumda, fazla olan tuple eleman değerleri adı * ile başlayan değişkene liste olarak atanır.
Şimdi, tuple elemanlarının değişkenlere atanmasını bir örnek üzerinde incelemeye çalışalım:
tuple = ("aaa", "bbb", "ccc", "ddd", "eee")
# Tuple eleman sayısı kadar değişken tanımlama
(deg1, deg2, deg3, deg4, deg5) = tuple
print(deg1, end=' ')
print(deg2, end=' ')
print(deg3, end=' ')
print(deg4, end=' ')
print(deg5)
# Tuple eleman sayısı kadar değişken tanımlama
(deg6, deg7, *deg8) = tuple
print(deg6, end=' ')
print(deg7, end=' ')
print(deg8)
Yukarıdaki programı derleyip çalıştırdığımızda, aşağıdaki ifadeleri ekrana yazar:
aaa bbb ccc ddd eee aaa bbb ['ccc', 'ddd', 'eee']