Koşul ve if yapıları

• if yapısı
• if-elif yapısı
• if-else ve if-elif-else yapısı
• İç içe if yapıları

if yapısı

Python'da, bazı durumlarda belirli satırlarının istenen koşullar sağlandığında çalışması gerekebilir. Bu koşulları devreye sokmaya yarayan program yapılarına if yapıları adı verilir.

if yapıları ile belirlediğimiz koşullar sağlandığında çalışmasını istediğimiz satır veya satırlar devreye girer, aksi takdirde, bu satırlar herhangi bir işlem yapmaz. Tanımlanan koşul sağlanmadığında, söz konusu işlem satır veya satırları programda hiç yer almamış gibi işlem görür.

if yapılarında koşul ile ilgili işlemlerde, karşılaştırma işlemcileri kullanılır. Karşılaştırma işlemcileri bir defadan fazla kullanıldığında mantıksal işlemcilerle birlikte kullanılır. if yapısının genel kullanımı aşağıda gösterilmektedir:

if karşılaştırma-işlemi:
   işlem-satırı
   .
   .

Program, if satırında yer alan karşılaştırma işlemi doğru sonuç verdiğinde, bir sonraki satıra en az bir karakter ileriden başlayarak yazılan işlem satırını/satırlarını çalıştırır. Aksi takdirde, bu satır/satırları dikkate alamadan ve hiç bir işlem yapmadan geçer.

Bir if yapısında koşul satırına bağlı olarak çalışan işlem satırları if satırının başlangıç sütunundan en az bir karakter ileriden başlamalıdır.

Şimdi, if yapısının kullanılmasını bir örnek üzerinde incelemeye çalışalım:

deg1 = 21
deg2 = 21

# Tek karşılaştırma işlemcisi kullanımı
if deg1 == deg2:
   print("deg1 ve deg2 değişken değerleri birbirine eşittir!")
   
# İki karşılaştırma ve bir mantıksal işlemci kullanımı   
if (deg1 == deg2 or deg1>10):
   print("deg1 ve deg2 değişken değerleri birbirine eşittir ve 10'dan büyüktür!")   

deg1 ve deg2 değişken değerleri birbirine eşittir!
deg1 ve deg2 değişken değerleri birbirine eşittir ve 10'dan büyüktür!

if-elif yapısı

if yapılarını oluştururken, if satırına ek olarak bir veya birden fazla koşul kontrolü yapmak için, if satırı ile birlikte bir veya birden fazla elif satırı kullanabiliriz. Bu durumda, program önce if satırındaki koşulu kontrol eder. Koşul doğru sonuç verirse, ilgili işlem satırını veya kod bloğunu çalıştırır. Koşul doğru sonuç vermezse, bir veya birden fazla tanımlanmış olan elif satır/satırlarındaki koşul/koşulları kontrol eder. Koşul doğru sonuç verirse, ilgili işlem satırını veya kod bloğunu çalıştırır.

if-elif yapısının genel kullanımı aşağıda gösterilmektedir:

if karşılaştırma-işlemi:
   işlem-satırı
   .
   .
elif karşılaştırma-işlemi:
   işlem-satırı
   .
   .
elif karşılaştırma-işlemi:
   işlem-satırı
   .
   .
   .
   .
   .

Şimdi, if-elif yapısının kullanılmasını bir örnek üzerinde incelemeye çalışalım:

deg1 = 35
deg2 = 21

if deg1>deg2:
   print("deg1 değişken değeri deg2 değişken değerinden büyüktür!")
elif deg1<deg2:
   print("deg1 değişken değeri deg2 değişken değerinden küçüktür!")

deg1 değişken değeri deg2 değişken değerinden büyüktür!

if-else ve if-elif-else yapısı

if yapılarını oluştururken, if satırındaki koşul veya tanımlanmışsa elif satır/satırlarındaki koşullar gerçekleşmediğinde belirli işlem satırı veya kod bloğunun çalışmasını sağlamak için else satırı kullanabiliriz. Bu durumda, program önce if satırındaki koşulu kontrol eder. Koşul doğru sonuç verirse, ilgili işlem satırını veya kod bloğunu çalıştırır. Koşul doğru sonuç vermezse, bir veya birden fazla tanımlanmış olan elif satır/satırlarındaki koşul/koşulları kontrol eder. Koşul doğru sonuç verirse, ilgili işlem satırını veya kod bloğunu çalıştırır. Koşul doğru sonuç vermezse, else işlem satırını veya kod bloğunu çalıştırır.

if yapısı içinde else işlem satırı tanımlandığında, if yapısı içindeki kod satırlarından birisi mutlaka çalışacaktır.

if-elif-else yapısının genel kullanımı aşağıda gösterilmektedir:

if karşılaştırma-işlemi:
   işlem-satırı
   .
   .
elif karşılaştırma-işlemi:
   işlem-satırı
   .
   .
elif karşılaştırma-işlemi:
   işlem-satırı
   .
   .
   .
   .
   .
else
   işlem satırı
   .
   .   

Şimdi, if-elif-else yapısının kullanılmasını bir örnek üzerinde incelemeye çalışalım:

deg1 = 21
deg2 = 21

if deg1>deg2:
   print("deg1 değişken değeri deg2 değişken değerinden büyüktür!")
elif deg1<deg2:
   print("deg1 değişken değeri deg2 değişken değerinden küçüktür!")
else:
   print("deg1 ve deg2 değişken değerleri birbirine eşittir!")

deg1 ve deg2 değişken değerleri birbirine eşittir!

İç içe if yapıları

Birbiri içinde yer alan if yapıları oluşturabiliriz. Bu durumda, ilk if satırındaki koşul doğru sonuç verdiğinde, içte yer alan if satırındaki koşul sonucuna göre işlem yapılır.

İç içe if tanımlamasında kullanılan genel yapı aşağıda gösterilmektedir:

if karşılaştırma-işlemi:
   işlem-satırı
   .
   .
   if karşılaştırma-işlemi:
      işlem-satırı
      .
      .
   elif karşılaştırma-işlemi:
   işlem-satırı
   .
   .
   else
      işlem satırı
      .
      .      
else
   işlem satırı
   .
   .   

Şimdi, if-elif-else yapısının kullanılmasını bir örnek üzerinde incelemeye çalışalım:

deg = 21

# Tek karşılaştırma işlemcisi kullanımı
if deg>5:
   print("deg değişken değeri 5'den büyüktür!")
   if deg>10:
      print("deg değişken değeri 10'dan büyüktür!")
   else:
      print("deg değişken değeri 10'dan küçük veya eşittir!")	  
else:
   print("deg değişken değeri 5'den küçük veya eşittir!")	  

deg değişken değeri 5'den büyüktür!
deg değişken değeri 10'dan büyüktür!